Υποδομές

ΧΩΡΟΙ
Το Εργαστήριο θα λειτουργεί κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, εναρμονιζόμενο με τους κανονισμούς και αποφάσεις που διέπουν την λειτουργία του Ιονίου Πανεπιστημίου. Οι χώροι του Εργαστηρίου θα παραχωρηθούν σε αυτό από το Τμήμα ή το Πανεπιστήμιο για την εγκατάσταση των οργάνων και του λοιπού τεχνικού εξοπλισμού που είναι αναγκαίος για την υποστήριξη της διδασκαλίας, τη διενέργεια των εργαστηριακών ασκήσεων και την εκπόνηση πτυχιακών εργασιών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών, καθώς και γενικότερα για την εκπόνηση έρευνας στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων. Στο χώρο εγκατάστασης θα τοποθετηθεί πινακίδα με τον τίτλο και το λογότυπο του Εργαστηρίου.
Η αρχική εκτίμηση για το μέγεθος των απαιτούμενων κυρίων χώρων του Εργαστηρίου στην πρώτη φάση της λειτουργίας του είναι ένας τυπικός χώρος γραφείου, ο οποίος θα στεγάσει στην φάση αυτή το προσωπικό – Καθηγητές του, και ο οποίος θα γειτνιάζει με έναν ενιαίο χώρο εμβαδού περίπου 25 τετραγωνικών μέτρων, όπου θα εγκατασταθεί ο υφιστάμενος υπολογιστικός και οπτικοακουστικός εξοπλισμός, του οποίου η προμήθεια έχει πραγματοποιηθεί με χρηματοδότηση από ερευνητικά προγράμματα, καθώς επίσης και τα γραφεία των υποψηφίων διδακτόρων που τελούν υπό την επίβλεψη των Καθηγητών του Εργαστηρίου. Σημειώνεται επίσης ότι στον χώρο αυτό, με δεδομένη τους υφιστάμενους περιορισμούς σε θέματα στέγασης του Ιονίου Πανεπιστημίου, θα εγκατασταθεί σύστημα ηχητικής αναπαραγωγής αναφοράς, καθώς και ένα ακόμα σύστημα ηλεκτροακουστικών μετρήσεων.  Όλοι οι χώροι θα πρέπει (και ειδικά ο δεύτερος) να είναι κλιματιζόμενοι, για την προστασία του ευαίσθητου εξοπλισμού από ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες και συνθήκες υγρασίας (ειδικά κατά την καλοκαιρινή περίοδο).
Σε επόμενη φάση λειτουργίας, η οποία θα οριοθετηθεί από την αύξηση των δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου, κυρίως στον τομέα της έρευνας, οι ανάγκες σε χώρους αναμένεται να αυξηθούν, καθώς θα πρέπει να προβλεφθεί α) η ύπαρξη προσωπικού γραμματειακής υποστήριξης, β) η διάθεση χώρων προσανατολισμένων να φιλοξενήσουν εξειδικευμένες δραστηριότητες και εξοπλισμό (όπως π.χ. ανηχοϊκός θάλαμος, studio επεξεργασίας ήχου και εικόνας υψηλής ανάλυσης – HD, κ.λπ.) και γ) η διάθεση χώρων κατάλληλων για αποθήκευση του ευαίσθητου εξοπλισμού τον οποίο κατά καιρούς θα προμηθεύεται το Εργαστήριο στα πλαίσια των ερευνητικών του δραστηριοτήτων. Παράλληλα, στους μελλοντικούς σκοπούς του Εργαστηρίου ανήκει και η δημιουργία ενός μουσείου οπτικοακουστικής τεχνολογίας, το οποίο θα υποστηρίξει την διδακτική δραστηριότητα, ενώ συγχρόνως θα αποτελέσει και πόλο προβολής του Εργαστηρίου, αλλά και του Τμήματος και του Ιδρύματος γενικότερα.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Ο εξοπλισμός του Εργαστηρίου ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του (διδακτικών και ερευνητικών) μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως εξής: α) υπολογιστικός εξοπλισμός (με τα περιφερειακά του) γενικού σκοπού β) υπολογιστικός εξοπλισμός ειδικού σκοπού γ) εξειδικευμένος εξοπλισμός επεξεργασίας, διαχείρισης και μέτρησης οπτικοακουστικού περιεχομένου.
Η προμήθεια νέου εξοπλισμού θα γίνεται, είτε με τεκμηριωμένη εισήγηση του διευθυντή του Εργαστηρίου προς τα αρμόδια όργανα του Ιδρύματος (π.χ. Γενική Συνέλευση)  - στην περίπτωση αναγκών που απορρέουν από την διδακτική δραστηριότητα κυρίως του Τμήματος - είτε για τις ανάγκες ερευνητικών προγραμμάτων. Η απόσυρση παλαιού εξοπλισμού θα γίνεται πάντα σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Ο προγραμματισμός της όποια προμήθειας εξοπλισμού, πλην ίσως των περιπτώσεων εκείνων που αφορούν στην εκπόνηση και υλοποίηση συγκεκριμένου έργου, θα πραγματοποιείται με βάση ένα στρατηγικό σχέδιο προμηθειών του Εργαστηρίου, το οποίο θα αποσκοπεί στην επίτευξη της μέγιστης δυνατής οικονομίας κλίμακας και την παράλληλη βελτιστοποίηση του χρόνου λειτουργίας του εξοπλισμού. Το στρατηγικό σχέδιο προμηθειών θα συντάσσεται με ευθύνη του Διευθυντή του εργαστηρίου και σύμφωνα με τις εισηγήσεις του προσωπικού του.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Πρόκειται για τα υπολογιστικά συστήματα τα οποία θα υποστηρίξουν τυπικές διαδικασίες γραφείου και επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, μαζί με τα απαιτούμενα περιφερειακά τους (ενδεικτικά: οθόνες, εκτυπωτικά συστήματα, σαρωτές, κάρτες ήχου κ.λπ). Ο εξοπλισμός αυτός ιδανικά θα διατίθεται σε όλα τα μέλη του προσωπικού του εργαστηρίου για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών τους που προκύπτουν από τις δραστηριότητες τους. Παράλληλα, ο υπολογιστικός εξοπλισμός των ερευνητών θα χρησιμοποιείται και για την εκτέλεση (ή και προσομοίωση) διαδικασιών επεξεργασίας και διαχείρισης οπτικοακουστικών σημάτων. Για το σκοπό αυτό, θα παρέχεται επίσης η δυνατότητας χρήσης μέρους του εν λόγω εξοπλισμού και από φοιτητές οι οποίοι εκπονούν εργασίες (πτυχιακές ή άλλες) στα πλαίσια της διδακτικής δραστηριότητας του Εργαστηρίου.
Στην πρώτη – αρχική φάση της λειτουργίας του, το Εργαστήριο ΕΠ.Ο.Α.ΣΗ. θα χρησιμοποιήσει υπάρχοντα διαθέσιμο υπολογιστικό εξοπλισμό, ο οποίος έχει ήδη χρεωθεί σε προσωπικό του Τμήματος. Κρίνεται όμως απαραίτητη η διερεύνηση της διάθεσης δύο επιπλέον σταθερών υπολογιστικών μονάδων για την ουσιαστική υποστήριξη της εκπαιδευτικής δραστηριότητας και των εργαστηριακών ασκήσεων των φοιτητών, καθώς επίσης και μίας ακόμα μονάδας εξυπηρετητή (server) για την δημιουργία υπηρεσιών προς τα μέλη του Εργαστηρίου μέσω του διαδικτύου και την υλοποίηση ενός συστήματος εφεδρείας (backup).
Όλες οι υπολογιστικές μονάδες θα πρέπει να λειτουργούν με διασυνδέσεις τροφοδοσίας οι οποίες τις προστατεύουν από τις υπερτάσεις. Επίσης, ο εξυπηρετητής κρίνεται απαραίτητο να είναι συνδεδεμένος με μονάδα συνεχούς παροχής ενέργειας (UPS), ούτως ώστε να αποφεύγεται η διακοπή της λειτουργίας του κατά την διάρκεια σύντομων διακοπών ρεύματος.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ
Ο εξοπλισμός ειδικού σκοπού υποστηρίζει εξειδικευμένες εργασίες και δραστηριότητες του Εργαστηρίου στους τομείς της διαχείρισης και επεξεργασίας ακουστικών σημάτων και σημάτων εικόνας. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιου εξοπλισμού αποτελούν:

• Σταθμοί ψηφιακής επεξεργασίας ακουστικού σήματος (Digital Audio Workstations, DAWs), οι οποίοι είναι ικανοί να επεξεργαστούν ηχητικά σήματα υψηλής ανάλυσης (ενδεικτικά ανάλυσης 24bit και συχνότητας δειγματοληψίας 192kHz) και ποιότητας, για εφαρμογές πολυκαναλικού ήχου, στοχευμένες τόσο στην έρευνα, αλλά και στη διδασκαλία, καθώς και στην τελική ηχητική παραγωγή (π.χ. στα πλαίσια πτυχιακών εργασιών).
• Μετρητικά συστήματα ήχου περιβάλλοντος και θορύβου (ηχόμετρα), καθώς και συστήματα μέτρησης της απόκρισης ηλεκτροακουστικών συστημάτων.
• Συστήματα ηχητικής πολυκαναλικής αναπαραγωγής αναφοράς (με έμφαση σε εφαρμογές studio ηχογράφησης), συμπεριλαμβανομένης μιας κονσόλας / μίκτη για την βέλτιστη διαχείριση και δρομολόγηση των ακουστικών σημάτων.
• Συστήματα μικροφώνων μονοφωνικής, στερεοφωνικής και πολυκαναλικής / αμφιωτικής ηχογράφησης, τα οποία επιπροσθέτως μπορούν υπό συνθήκες να χρησιμοποιηθούν ως αισθητήρες σε διαδραστικά περιβάλλοντα.
• Πλατφόρμες ανάπτυξης εφαρμογών οπτικοακουστικών σημάτων για ενσωματωμένα συστήματα (embedded systems), καθώς και υλικό αισθητήρων και ενεργοποιητών (sensors and actuators) για την υποστήριξη διαδραστικών εφαρμογών επεξεργασίας σημάτων.
• Εξυπηρετητής αρχείων εικονοσειρών με δυνατότητα αναπαραγωγής σημάτων video πολλαπλών προτύπων και προδιαγραφών (multistandard video server) συμπεριλαμβανομένων: προοδευτικής και πολυπλεγμένης σάρωσης, συμβατικής, υψηλής και υπερυψηλής ανάλυσης, ασυμπίεστων και συμπιεσμένων δεδομένων, μεταβλητής χρωματομετρίας και με λειτουργικότητες VTR (Video Tape Recorder)
• Εξυπηρετητής αρχείων ψηφιακού κινηματογράφου
• Κωδικοποιητής πραγματικού χρόνου για την συμπίεση, αποσυμπίεση και δια-κωδικοποίηση (transcoding) δεδομένων εικονοσειρών οι οποίες υλοποιούνται με βάση τα υφιστάμενα διεθνή αλγοριθμικά πρότυπα
• Γεννήτρια προτυποποιημένων βίντεο σημάτων δοκιμής και αναφοράς
• Μετρητής θορύβων ψηφιακής συμπίεσης
• Οθόνες προβολής εικονοσειρών, Κατηγορίας Αναφοράς, Κλάσης 1, πολλαπλών προτύπων (Class 1 Multistandard Reference Monitors)  

Μέρος του ανωτέρω εξειδικευμένου εξοπλισμού (όπως π.χ. ένας DAW, ένα ηχόμετρο χαμηλής ποιότητας και ακρίβειας, καθώς και ζεύγος ηχείων αναφορά για εφαρμογές studio) είναι ήδη διαθέσιμος, κυρίως από προμήθειες στα πλαίσια ερευνητικών έργων. Η διεύρυνση των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου αναμένεται να αποτελέσει την βασική πηγή χρηματοδότησης για την προμήθεια και ανανέωση του ανωτέρου εξοπλισμού ειδικού σκοπού.

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Το λογισμικό αποτελεί μία βασική συνιστώσα της υποδομής του Εργαστηρίου, καθώς όλα τα υποσυστήματα επεξεργασίας και διαχείρισης οπτικοακουστικών σημάτων μπορούν να υλοποιηθούν κατά προτίμηση σε λογισμικό, και όχι σε υλικό, εξοικονομώντας κατά τον τρόπο αυτό οφέλη, τόσο σε οικονομικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο ευκολίας χρήσης και απαιτούμενου χρόνου ενσωμάτωσης σε πιθανές ολοκληρωμένες εφαρμογές. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τον απαιτούμενο εξοπλισμό, το λογισμικό που απαιτείται για την υποστήριξη της λειτουργίας του Εργαστηρίου, χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: α) λογισμικό γενικού σκοπού και β) λογισμικό ειδικού σκοπού.
Η προμήθεια λογισμικού το οποίο χρησιμοποιείται στην διδακτική διαδικασία θα πραγματοποιείται με τεκμηριωμένη εισήγηση του Διευθυντή του εργαστηρίου. Το κόστος λογισμικού το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια υλοποίησης ερευνητικών προγραμμάτων, θα καλύπτεται μέσω της αντίστοιχης πηγής χρηματοδότησης.

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ
Το λογισμικό γενικού σκοπού καλύπτει τις καθημερινές λειτουργικές ανάγκες του Εργαστηρίου, που αφορούν κυρίως σε θέματα διοικητικής και γραμματειακής φύσεως. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην δυνατότητα χρήσης λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Στις περιπτώσεις όμως εκείνες όπου αυτό δεν είναι εφικτό, θα χρησιμοποιηθεί λογισμικό με εμπορικές άδειες χρήσης.

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ
Το λογισμικό ειδικού σκοπού θα υποστηρίξει κυρίως διδακτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Εργαστηρίου. Ενδεικτικά αναφέρεται η χρήση εξειδικευμένου λογισμικού όπως α) επεξεργασίας και παραγωγής ηχητικού και μουσικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων και αρθρωμάτων (plug-ins) που υλοποιούν συγκεκριμένα ηχητικά εφέ και αλγορίθμους ηχητικής επεξεργασίας β) προσομοίωσης ακουστικής συμπεριφοράς χώρων και ηχητικών εγκαταστάσεων γ) σχεδιασμού και ανάπτυξης αλγορίθμων επεξεργασίας σημάτων (π.χ. περιβάλλον MATLAB).  (δ) συμπίεσης, αποσυμπίεσης και δια-συμπίεσης (transcoding) εικόνων και εικονοσειρών (ε) αποκατάστασης ποιότητας εικόνας για αρχειοθετημένο υλικό και (στ) δημιουργίας ειδικών εφέ. Κάποιες από τα παραπάνω είδη εξειδικευμένου λογισμικού είναι ήδη διαθέσιμα στο Τ.Τ.Η.Ε. (όπως για παράδειγμα το λογισμικό ακουστικής προσομοίωσης EASE, όπως και λογισμικά δημιουργίας ειδικών οπτικών εφέ), ενώ για κάποια άλλα, όπως για παράδειγμα για το λογισμικό της κατηγορίας (γ) κρίνεται απαραίτητη η προμήθεια ικανοποιητικού αριθμού αδειών χρήσης, καθώς χρησιμοποιούνται σε αρκετά μαθήματα του ενδεικτικού προγράμματος σπουδών του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας.
Η προμήθεια του εξειδικευμένου λογισμικού που αφορά στην εκπαιδευτική διαδικασία, εφόσον δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί από άλλες πηγές, θα πραγματοποιείται από τον προϋπολογισμό του Τμήματος, με τεκμηριωμένη εισήγηση του Διευθυντή του Εργαστηρίου και εφόσον υπάρχουν διαθέσιμα σχετικά κονδύλια. Από την άλλη πλευρά, η αγορά λογισμικού που είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια των ερευνητικών δραστηριοτήτων θα χρηματοδοτείται από κονδύλια ερευνητικών προγραμμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως και για τον εξοπλισμό, οι προμήθειες λογισμικού (και ειδικά εξειδικευμένου) θα πραγματοποιούνται με βάση τον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό προμηθειών του εργαστηρίου, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψιν ποικίλα δεδομένα, όπως π.χ. την απόσβεση του κόστους προμήθειας σε βάθος χρόνου, τη δυνατότητα επίτευξης οικονομίας κλίμακας, θέματα διάθεσης πακέτων ενημέρωσης του λογισμικού κ.λπ.
Πέρα από την προμήθεια λογισμικού ειδικού σκοπού από εξωτερικές πηγές, η λειτουργία του Εργαστηρίου προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξη οικείου πρότυπου λογισμικού στα πλαίσια των ερευνητικών δραστηριοτήτων που θα λαμβάνουν κατά καιρούς χώρα. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη για την διαμόρφωση πλαισίου συστηματικής αρχειοθέτησης πιθανότατα με την δημιουργία βιβλιοθηκών λογισμικού και την ανάπτυξη ηλεκτρονικού υποστηρικτικού υλικού (π.χ. εγχειρίδια χρήσης). Έτσι, όχι μόνο διευκολύνεται σημαντικά η πρόσβαση και η πολυχρηστικότητα, αλλά επιπλέον, ανοίγεται η προοπτική της δημοσιοποίησης, κατοχύρωσης, αξιοποίησης και εκμετάλλευσης του πρότυπου αυτού λογισμικού.